Gdzie znajdziemy gluten, czyli czego unikać?

10 stycznia 2019

O żywności gluten free od jakiegoś czasu jest głośno, a w sklepach i kawiarniach można spotkać wiele bezglutenowych produktów. Jak rozpoznać, gdzie jest gluten, jakie mogą być konsekwencje spożywania nasion pszenicy i jak leczy się nadwrażliwość na gluten?

Gdzie jest gluten? Gluten to białko roślinne, które znajduje się w nasionach pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa oraz składa się z gliadyny i gluteniny. Obydwa składniki sprawiają, że gluten jest lepki i jednocześnie elastyczny, dlatego dobrze sprawdza się przy wszelkiego rodzaju wypiekach (1). Bardzo często powoduje jednak szereg szkodliwych reakcji organizmu.

Jakie są objawy nietolerancji glutenu?

Istnieją 3 rodzaje chorób, które objawiają się niekorzystną reakcją organizmu na gluten (2):

Celiakia – choruje na nią 1% społeczeństwa – to choroba autoimmunologiczna i nadwrażliwość na gluten. Celiakia przejawia się uszkodzeniem kosmków jelitowych, transportujących substancje odżywcze, oraz naruszeniem szczelności flory jelitowej, co ma konsekwencje dla całego organizmu. Objawy mogą być bardzo dotkliwe, np. przewlekła biegunka, ból brzucha, refluks, nawracające afty, niedokrwistość, padaczka, przedwczesna menopauza, osteoporoza, depresja, a nawet poronienia (3)
Alergia na białko pszenicy – gdy tuż po spożyciu glutenu występują objawy takie jak obrzęk lub swędzenie jamy ustnej lub gardła, pokrzywka, swędząca wysypka albo obrzęk skóry, przekrwienie błony śluzowej nosa, bóle głowy, łzawienie oczu, trudności w oddychaniu, skurcze, nudności lub wymioty czy biegunka, istnieje duże prawdopodobieństwo alergii
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – ten rodzaj dolegliwości pojawia się coraz częściej, występuje nawet u 5-10% populacji. Objawy są często mylone z IBS (zespołem jelita drażliwego) ze względu na wzdęcia, gazy, bóle brzucha, kłucie, zaparcia lub biegunki, osłabienie koncentracji, męczliwość. U dzieci często objawia się zapaleniem błony śluzowej i pokrzywką.

Chcąc upewnić się, co do rodzaju choroby, trzeba wykonać badania u lekarza pod kątem stężenia IgA całkowitego, IgE i pod kątem zaniku kosmków jelitowych (1).

Żyto a gluten

Uważa się, że przyczyną niepożądanych reakcji na gluten jest spożywanie zbóż w nadmiernej ilości (10 g dziennie) (1), czynniki genetyczne i środowiskowe (które mogą zaburzać funkcjonowanie układu odpornościowego, doprowadzając do chorób autoimmunologicznych). Gluten znajduje się w życie oraz (4):

zbożach: pszenicy, jęczmieniu oraz kaszach i kleikach pszennych, chlebie, bułkach,
innych wyrobach cukierniczych: ciastach, ciastkach, lodach, gotowych deserach,
w wyrobach garmażeryjnych, np. parówkach, kiełbasach, kaszance, pasztetowej, zupach i sosach w proszku, musztardach, majonezach.

Jak leczyć uczulenie na gluten?

Alergia na pszenicę to rodzaj alergii pokarmowej. Sposobem na osłabienie objawów jest stosowanie diety bezglutenowej, czyli wprowadzenie kasz naturalnie bezglutenowych (kasza jaglana, quinoa, skrobia), warzyw, zdrowych tłuszczy i mięs, a wyeliminowanie żyta i słodkich produktów. Długość stosowania diety zależy od typu nadwrażliwości na gluten (np. chory na celiakię stosuje taką dietę całe życie, pozostałe typy przez jakiś czas) (1). Doraźnym sposobem złagodzenia objawów choroby jest zażywanie leków przeciwhistaminowych.

Alergia wrodzona czy nabyta, sprawdź >>